Jedną z wchłoniętych w 1976 roku wsi są Gosławice, położone 7 km na północ od centrum miasta. Pierwsza wzmianka o Gosławicach pochodzi z 1280 r., kiedy to Przemysł II potwierdził nadanie osady klasztorowi w Lądzie. Gosławice położone są nad brzegiem Jeziora Gosławskiego (o pow. 380 ha). Od strony północnej jezioro graniczy z elektrownią Pątnów. Przy południowo-wschodniej granicy jeziora znajduje się bezwieżowy zamek, zbudowany w latach 1420-1426, przez jednego z największych dyplomatów epoki jagiellońskiej - poznańskiego biskupa Andrzeja Łaskarza herbu Godzięba.
Więcej o Andrzeju Łaskarzu z Gosławic: Kościół pw. św. Andrzeja Apostoła w Gosławicach (Konin, woj. wielkopolskie). Unikatowe herby średniowieczne rozmieszczone na wspornikach sklepiennych i chrzcielnicy
Na zamku swoją siedzibę ma Muzeum Okręgowe w Koninie.
Historia zamku
Zamek składa się z dwu budynków usytuowanych równolegle do siebie w kierunku północno-południowym. Komunikację zapewnia przylegający do południa łącznik, pod którym znajdował się więzienny loch. Budynki były dwukondygnacyjne, wraz z łącznikiem zostały podpiwniczone. Od północy, od strony jeziora znajduje się niewielki wewnętrzny dziedziniec ze studnią, pierwotnie zamknięty bramą wjazdową. Mur obronny otaczający zamek najprawdopodobniej został wzniesiony w drugim etapie budowy zamku, już po śmierci biskupa.
Budynek wschodni zamku posiada ścianę wschodnią grubszą (1,8m) od pozostałych o około 30 cm, najprawdopodobniej przystosowana została do obrony. Fakt ten potwierdzałby przypuszczenie, że zamek pierwotnie nie posiadał muru obronnego.
Pomiędzy łącznikiem a murami obronnymi znajdował się wsparty na ceglanym łuku (szer. około 3m) ganek prowadzący do wyprowadzonego na zewnątrz murów danskeru. Na podstawie śladów jego osadzenia na murze obronnym sądzić można, że zbudowany został już po wzniesieniu murów obronnych. Brama wjazdowa do zamku zlokalizowana była od północy, od strony jeziora. Na podstawie badań archeologicznych stwierdzono, że zamek został zniszczony w okresie „potopu szwedzkiego”. Odbudowany został przez kolejnych właścicieli w XVII i XVIII w. Znajdujący się obecnie na międzymurzu (pomiędzy murem obronnym a ścianą zamku) wschodnim budynek, najprawdopodobniej powstał u schyłku XVIII lub na początku XIX w.
Zamek w XIX w. powoli tracił funkcję rezydencji. Melchior Łącki był najprawdopodobniej ostatnim właścicielem Gosławic, który mieszkał w zamku. Klemens Kwilecki w 1821 r. kupił od niego między innymi dobra gosławickie dla swojego syna Hektora. W 1838 r. rozpoczęto budowę spichlerza usytuowanego pomiędzy kościołem a zamkiem. Zamek został częściowo przerobiony na browar. W okresie międzywojennym był już ruiną. Po II wojnie światowej mieściły się w nim magazyny, w budynkach na międzymurzach mieszkali byli pracownicy folwarczni.
Po reformie administracyjnej w 1975 r. zabytkiem zainteresował się Wojewódzki Konserwator Zabytków w Koninie. Postanowiono go zrewaloryzować i adaptować na potrzeby Muzeum Okręgowego, które nie posiadało w tym czasie własnej siedziby. Remont przeprowadzono w latach 1978-1986. Odsłonięto zachowane do kondygnacji 1 piętra mury gotyckie obu głównych budynków, nadbudowano jedną kondygnację zachowując pierwotne bryły budowli. Zrezygnowano z odbudowy obiektów zbudowanych dla celów gospodarczych w końcu XIX w. zaciemniających rzut zamku. Nadbudowane partie murów zostały otynkowane. 30 listopada 1986 r. zamek został udostępniony zwiedzającym.
Wystawy stale na zamku:
1. Pradzieje Ziemi Konińskiej
Łowcy i zbieracze (paleolit późny 9500 - 8300 p.n.e. - mezolit 8300 - 4500 p.n.e.)
W czasie poprzedzającym późny plejstocen (epokę lodową) obszary Niżu Europejskiego były niezamieszkałe i przypominały arktyczną pustynię. Po wycofaniu się lodowca na tereny te wkroczyła roślinność, a następnie bogata fauna tundrowa i stepowo - tundrowa. Taka zmiana uczyniła te obszary atrakcyjnymi również dla człowieka, rozpoczęła się kolonizacja Niżu Polskiego.
Grupy ludzkie, które jako pierwsze dotarły w okolice dzisiejszego Konina, były gromadami łowców koczujących śladami przemieszczających się sezonowo na osi północ - południe reniferów. Dogodne miejsce przeprawy przez Wartę, wykorzystywane przez te zwierzęta, umożliwiało urządzanie zasadzek i przyciągało z tego powodu myśliwych. Zamieszkiwali przeważnie w prostych, tymczasowych szałasach. Jedynie, gdy zatrzymywali się na dłuższy zimowy pobyt, budowali półziemianki lub ziemianki.
Do naszych czasów ślady ich pobytu przetrwały w postaci skupisk wyrobów krzemiennych. Na podstawie różnic w formach i rodzajach tych wyrobów wyróżniono materiały różnych "przemysłów" archeologicznych utożsamianych z odrębnymi społecznościami. W pobliżu Konina zidentyfikowano stanowiska trzech takich "przemysłów": świderskiego, tarnowskiego i witowskiego. Nazwy pochodzą od miejscowości ,gdzie odkryto najbardziej typowe znaleziska. Początki mezolitu na naszych terenach wyznacza przełom plejstocenu i holocenu. W tym czasie następuje generalne ocieplenie klimatu, który stał się zbliżony do obecnego. Dotychczasowa szata roślinna z tundrowej zmieniła się na zbliżoną do dzisiejszej leśnej. Na nasze tereny wkroczyły lasy, początkowo sosnowo - brzozowe, później zaś sosnowe i mieszane. Istotne zmiany nastąpiły w świecie zwierząt. Część z nich związana z chłodnym klimatem wywędrowała na północ (renifer, wół piżmowy). Ich miejsce zajęły zwierzęta typowe dla dzisiejszej europejskiej strefy klimatycznej, jak: łosie, jelenie, żubry, niedźwiedzie, dziki, zające czy lisy.
Wszystkie te czynniki spowodowały zmianę gospodarki miejscowych grup ludzkich. Dominującą formą stało się myślistwo typu traperskiego. Polowano na zwierzynę i łowiono ryby w obrębie określonego terytorium, uzupełniając jadłospis zbieractwem roślin dziko rosnących. Wszystkie te społeczności prowadziły podobny półkoczowniczy tryb życia.
Pradolina Warty z rozległymi rozlewiskami i zróżnicowanymi typami lasów stwarzała dogodne warunki dla tego typu gospodarki. Lasy nie stanowiły zwartej pokrywy. Wolne lub prawie wolne od nich były piaszczyste wydmy, które ze względu na suche podłoże i bliskość wody były najdogodniejszym miejscem dla czasowych obozowisk, zakładanych przez ówczesną ludność. Nic więc dziwnego, że pradolina Warty w pobliżu Konina przyciągała grupy łowców - zbieraczy.
Pozostawiły one po sobie ślady obozowisk w postaci skupisk typowych dla nich wyrobów krzemiennych. W tym czasie charakteryzowały się one miniaturyzacją i geometryzacją. Ostrza (trapezy, trójkąty itp.) umieszczane były pierwotnie jako wkładki w oprawach drewnianych lub kościanych tworząc broń lub narzędzie pracy. Polowano za pomocą łuku, jak świadczą duże ilości krzemiennych grocików strzał. Oprócz nich grupy te użytkowały także inne narzędzia, przede wszystkim różne drapacze i skrobacze, służące do obróbki drewna, wyprawiania skór itp. Wspomnianym znaleziskom towarzyszą przeważnie odpadki krzemienne powstałe przy produkcji narzędzi, wzmiankowane już tak zwane rdzenie, z których odłupywano półwytwory, a także różnego rodzaju wióry i odłupki.
Na podstawie wykopalisk możemy stwierdzić, że społeczności te zamieszkiwały w lekkich, nieco zagłębionych w ziemi szałasach. Miały one długość rzędu 4-5 m, prostokątny kształt i wejście umieszczone od strony południowej. Bardziej solidne konstrukcje przygotowywano tylko na okres zimowy. Społeczności te zaliczono do trzech kultur archeologicznych, zwanych także przez niektórych badaczy cyklami kulturowymi. Najstarsza z nich, kultura komornicka (cykl narwiański – nazwy pochodzą od miejscowości, gdzie odkryto najbardziej typowe znaleziska), rozwijała się od początków mezolitu. Do charakterystycznych dla niej wyrobów należą krzemienne ostrza w kształcie krępych trójkątów oraz nożyki półtylcowe. Nieco młodsza jest kultura janisławicka (cykl wiślański). Dla niej typowe są smukłe ostrza trójkątne i nożyki z półtylcami tzw. rylcowczymi. Najmłodsza z nich kultura chojnicko – pieńkowska (cykl pieńkowski) posiadała charakterystyczne zbrojniki w kształcie smukłych trójkątów. Obok tego w młodszych kulturach pojawiają się często zbrojniki trapezowate.
Pierwsi rolnicy (neolit 4500 - 1900 p.n.e)
Neolit to epoka, która wiąże się z rewolucyjnymi zmianami historii ludzkości. Dzięki opanowaniu uprawy ziem i hodowli zwierząt stał się możliwy osiadły tryb życia kontynuowany do dnia dzisiejszego. Wraz z nim pojawiły się nowe wynalazki, jak: stałe budownictwo mieszkalne i gospodarcze, umiejętność lepienia i wypalania naczyń glinianych, znajomość tkactwa, a także udoskonalona technika obróbki kamienia oraz rogu i kości w postaci gładzenia i wiercenia.
Nowości te na nasze ziemie przyniosła ludność kultury ceramiki wstęgowej rytej, która przybyła z terenów naddunajskich. Osiedlała się głównie na terenach o najlepszych glebach, jak czarnoziemy czy lessy. Uprawiała pszenicę, jęczmień i proso, prawdopodobnie metodami kopieniaczymi za pomocą kamiennych i rogowych motyk. Ziemię pod uprawę pozyskiwała wypalając lasy. Ze zwierząt domowych hodowała krowy, owce, kozy i świnie. Wyjątkowo dogodne warunki dla rozwoju tego typu gospodarki stwarzał panujący ciepły atlantycki okres klimatyczny. Druga fala osadników, jak kultura ceramiki wstęgowej kłutej i nadcisańska również poszły ich śladem. W IV tysiącleciu przed naszą erą na obszarze Niżu Europejskiego utworzyła się kultura pucharów lejkowatych. Nazwa pochodzi od dominującej formy naczyń używanych przez społeczność tej kultury. U źródeł jej genezy leży prawdopodobnie proces akulturacji społeczeństw kultur rolniczych oraz łowiecko - zbierackich zamieszkujących te tereny. Miałby on polegać na tym, że obie społeczności zamieszkujące sąsiednie tereny przez długi okres czasu wpływały na siebie wzajemnie. W rezultacie ludność kultury pucharów lejkowatych przejęła wszystkie zdobycze rewolucji neolitycznej, przetworzyła je jednak w nową oryginalną jakość i wzbogaciła o nowe elementy, jak na przykład znajomość sprzężajnej orki. Trwała około 1300 lat (3700-2400 p.n.e.). Charakterystyczną cechą tej kultury w zakresie obrządku pogrzebowego były monumentalne grobowce megalityczne budowane dla wybitnych jednostek, tzw. kujawskie. Miały one formę długiego (do 130 m), trójkątnego (o podstawie do 15 m), kopca obstawionego wielkimi kamieniami. Pochówki w obudowie kamiennej znajdowały się pod nasypem grobowca. Na naszym terenie występują na północy regionu. Dwa z nich były badane wykopaliskowo w Zberzynie, gm. Kleczew. U podstawy tych obiektów, pod nasypem, odsłonięto pozostałości spalonych, drewnianych budowli, które pełniły prawdopodobnie funkcje kultowe.
Osadnictwo tej kultury zajmuje rozległe terytoria na ziemiach polskich. Na terenie byłego województwa konińskiego znamy aktualnie około 1000 stanowisk tej kultury, przy czym daje się zauważyć wyraźne zagęszczenia w strefie jezior oraz w dolinie Warty. Taka ilość stanowisk jest najprawdopodobniej wyrazem eksplozji demograficznej, możliwej dzięki przystosowaniu się do uprawy również mniej urodzajnych gleb lekkich i rozwinięciu hodowli. Podkreśla się również zjawisko upowszechnienia się krzemiennej siekiery wielce przydatnej w trzebieniu lasów. Największą rolę w uprawie pełniły jęczmień i pszenica. Chów bydła rogatego miał większe znaczenie niż w poprzednim okresie. Zwierzęta wypasano często w lasach, stąd charakterystyczne dla tej kultury obozowiska leśne. Z drugiej strony, szybkie wyjaławianie gleb wymuszało prowadzenie rotacyjnego systemu upraw, to znaczy zmianę pól co kilka - kilkanaście lat, a co za tym idzie również zmianę miejsca osiedlenia.
Ludność omawianej kultury zamieszkiwała niewielkie osady położone na łagodnych stokach piaszczystych wzniesień. Podstawową formą budownictwa były niewielkie chaty o konstrukcji słupowej ze ścianami wypełnionymi plecionką i wylepianymi gliną. Stosowano również konstrukcję sumikowo - łątkową. Do naszych czasów dotrwały ślady w postaci jam gospodarczych, dołków posłupowych oraz skupisk fragmentów polepy, naczyń, nieckowatych żaren służących do rozcierania zboża na mąkę, płytek szlifierskich i innych narzędzi kamiennych i krzemiennych. Rozwijająca się prawie równolegle kultura amfor kulistych, będąca kontynuatorką kultur wstęgowych i przejmująca wiele cech od kultury pucharów lejkowatych docierała na nasze tereny jedynie sporadycznie.
W końcu neolitu (2400-1900 p.n.e.) nastąpiła dezintegracja kulturowa na obszarach ziem polskich. Powstało wiele kultur i grup lokalnych, również mieszanych, niekiedy o charakterze koczowniczym, które były przyczyną znacznego zróżnicowania regionalnego. Okres ten jest słabo rozpoznany na naszym terenie. W najbliższej okolicy Konina znamy zaledwie kilka punktów osadniczych z tych czasów. Są to ślady bytności przedstawicieli kultur: ceramiki grzebykowo - dołkowej i ceramiki sznurowej. Ich nazwy pochodzą od najbardziej typowych kształtów naczyń bądź ornamentów.
Kultura łużycka
Około 3.200 lat temu, w środkowym (III) okresie epoki brązu zaczęła się rozwijać na ziemiach polskich kultura łużycka. Nazwa pochodzi od terytorium Łużyc, gdzie pierwszy raz odkryto materiały tej kultury. Objęła ona swoim zasięgiem znaczne obszary Europy Środkowej przekraczając na południu pasmo Karpat, a na wschodzie Bug. Na ziemiach polskich najsilniej się rozwijała na Śląsku, Kujawach i Wielkopolsce.
Ludność kultury łużyckiej prowadziła osiadły tryb życia. Na szeroką skalę używała charakterystycznych, ręcznie lepionych naczyń glinianych. Wytwarzała liczne wyroby brązowe zarówno ozdoby, jak i narzędzia i broń. Znała także i stosowała szeroko różne techniki tkackie. Podstawowym budulcem i materiałem obróbki było drewno.
Podstawą gospodarki była uprawa roli, gdzie stosowano równolegle 3 systemy: 1. intensywną uprawę ogrodową roślin strączkowych i warzyw na niżej położonych obszarach blisko miejsc zamieszkania; 2. uprawę zbóż w systemie zaroślowo - odłogowym na nieco wyższych terenach terasy nad zalewowej i w dolinach małych cieków; 3. uprawę zbóż odłogowo - leśną (wypaleniskową) na terenach wysoczyznowych. Wysiewano pszenicę, jęczmień, żyto, groch, bób, soczewicę, mak, lnicznik siewny, len i rzepę oleistą.
W uprawie posługiwano się radłem zaprzężonym w woły, zaś mniejsze pola obrabiano za pomocą motyk rogowych. Zboże ścinano sierpem brązowym. Ziarno na mąkę mielono za pomocą kamiennych nieckowatych żaren i rozcieraczy.
Hodowano głównie bydło, owce, kozy oraz w mniejszej ilości świnie i konie. Myślistwo, zbieractwo i rybołówstwo odgrywało niewielką rolę w gospodarce. Do transportu lądowego używano wozów, a na wodzie łodzi - dłubanek.
Domy były przeważnie jednoizbowe, czworokątne, o powierzchni rzadko przekraczającej 16 m2. Budowano je w konstrukcji zrębowej lub sumikowo - łątkowej i posiadały niewielkie piwniczki pod podłogą. Ściany były wylepione gliną, o czym świadczą znajdowane przepalone w pożarach fragmenty polepy.
Zmarłych palono na stosie, a ich szczątki składano do popielnic, które zakopywano w ziemi wraz z przystawkami i darami grobowymi.
Około 2.700 lat temu rozpoczęła się na ziemiach polskich epoka żelaza, w której pojawiają się pierwsze wyroby z tego metalu. Pierwszy okres tej epoki nazwano halsztackim. Nazwę swą zawdzięcza austriackiej miejscowości Hallstatt, gdzie odkryto duże cmentarzysko z tego czasu. W okresie tym kultura łużycka przeżywa swój największy rozkwit.
Ludność kultury łużyckiej wytworzyła w tym czasie ustrój społeczny o znacznym już stopniu złożoności. Przypuszcza się, że była to organizacja plemienna. Była ona już na tyle sprawna, że potrafiła budować grody typu Biskupin. Najbliższe Konina, podobne grodziska znajdują w Koziegłowach gm. Kleczew, Świętnem gm. Wilczyn, Słupcy i Chruścinie gm. Dąbie.
Pod koniec tego okresu rozpoczyna stopniowy proces rozkładu kultury łużyckiej spowodowany kryzysem gospodarczym wywołanym pogorszeniem się klimatu oraz wyeksploatowaniem środowiska naturalnego. Obniżenie wysokości plonów i redukcja pogłowia zwierząt spowodowała pogorszenie się zdrowotności i rozrodczości społeczeństwa. Na tle sporów o lepsze ziemie i pastwiska zrodziły się wojny międzyplemienne, które doprowadziły do rozpadu organizacji społecznych. Dodatkowym czynnikiem destabilizującym był najazd koczowniczych Scytów z nadczarnomorskich stepów.
W wyniku wojen duża część grodów kultury łużyckiej (m.in. Koziegłowy, Słupca) została zdobyta i spalona, względnie opuszczona przez mieszkańców. Podniesienie się poziomu wód gruntowych spowodowane zmianami klimatycznymi wyparło osadników z ich dotychczasowych siedlisk. Osłabione w ten sposób społeczności zostały stopniowo podbite lub skolonizowane przez przybyłą z Pomorza nową grupę osadniczą tworzącą kulturę pomorską. Różnice między tymi pokrewnymi kulturami widoczne są przede wszystkim w formach grobów oraz kształtach i ornamentyce naczyń i przedmiotów metalowych.
Zmarli, po uprzedniej kremacji składani byli do charakterystycznych, zdobionych przedstawieniem twarzy, popielnic nakrywanych miskami lub czapkowatymi pokrywkami. Popielnice wraz z przystawkami wkładano do grobów skrzynkowych budowanych z polnych kamieni, niekiedy nakrywanych płytami kamiennymi. Niekiedy pojawiają się groby przykryte dużymi naczyniami, jakby kloszem.
We wczesnym i środkowym podokresie lateńskim trwają procesy zapoczątkowane u schyłku okresu poprzedniego, kultury łużycka, a następnie pomorska powoli zanikają.
Początki Polski - okres średniowieczny (570 - 1450 n.e.)
Począwszy od VI wieku naszej ery na ziemiach polskich zaczyna się formować nowa wspólnota kulturowa, niewątpliwie słowiańska. Nowi osadnicy zajmują powoli nowe tereny sukcesywnie trzebiąc lasy, które zdążyły się zregenerować. Kilka wieków później wspólnota ta da początek państwu polskiemu.
Początkowe fazy wczesnego średniowiecza to regres w zakresie kultury materialnej. Zanika znajomość toczenia naczyń na kole garncarskim. Znacznemu ograniczeniu ulega wydobycie rudy żelaza i jej przetwórstwo. Charakterystyczne jest także zmniejszenie ilości rodzajów naczyń, wśród których mamy do czynienia głównie z garnkami. Jednym z niewielu rzemiosł, które oparło się regresowi było kowalstwo.
Pojawia się zupełnie nowy system gospodarki żywnościowej, która w swoim zasadniczym kształcie przetrwała do dziś. Polegał on na wprowadzeniu przemienno - ugorowej uprawie zbóż ozimych i jarych na szybko rozrastających się przestrzeniach pól ornych. Szeroko stosowana jest sprzężajna obróbka roli. Zmienia się struktura upraw - pojawia się na szerszą skalę proso. W hodowli wzrasta rola świń przy zmniejszeniu stad bydła rogatego i koni. Gęstość osadnictwa w tym okresie jest jeszcze raczej niewielka. Ludność zamieszkuje osady o niedużych rozmiarach, w chatach o konstrukcji zrębowej lub w kwadratowych ziemiankach i półziemiankach.
Bardzo niejasno przedstawia się również problem obrządku grzebania zmarłych, który jest trudno uchwytny dla archeologów. Z nielicznych i mocno zniszczonych znalezisk grobowych z tego okresu da się na pewno tylko powiedzieć, że nadal obowiązywało ciałopalenie. Z czasem wzrost produkcji rolnej, spowodował wzrost liczby ludności, co z kolei stymulowało zagęszczenie osadnictwa. Wytworzone nadwyżki żywnościowe zwolniły część ludności z zajęć rolniczych i pozwoliły na rozwój gospodarczo - społeczny. Rozwinęło się rękodzielnictwo. W garncarstwie naczynia ręcznie lepione zaczęto obtaczać na kole garncarskim. Zauważalny stał się postęp w metalurgii. Odrodził się handel, dzięki czemu na ziemie polskie znowu zaczynają napływać towary obcego pochodzenia. Wraz z rozwojem ekonomicznym następuje w VIII - IX wieku również rozwój stosunków społecznych, doprowadzając do powstania społeczeństwa wczesnofeudalnego.
Umożliwiło to w ciągu IX i X wieku uformować podstawy terytorialne państwa polskiego. Z procesem tym wiąże się ściśle problem budownictwa obronnego, a konkretnie grodów, które były siedzibami przedstawicieli władzy, ośrodkami gospodarczymi i zalążkami przyszłych miast, wokół których powstały podgrodzia skupiające m.in. rzemieślników. Najstarsze, jeszcze plemienne grody skupiają się w Wielkopolsce zachodniej i południowo-zachodniej, natomiast grody powstające bezpośrednio przed okresem formowania państwa w środkowej i północno-wschodniej. Sieć grodów rozrastała się następnie przynajmniej w trzech falach w miarę poszerzania się terytorium państwa piastowskiego. Dotychczasowe datowania dendrochronologiczne wskazują, że głównie miało to miejsce w latach trzydziestych i czterdziestych X w.
Rok 966 - rok chrztu Polski to zarazem rok, kiedy państwo polskie pojawiło się na stronicach historii. Zmiana religii to także zmiana obyczajów, widoczna choćby w nowym obrządku pogrzebowym. Następne stulecia to rozrost Polski pod rządami Piastów. Apogeum widzimy w XIV wieku, gdy za Władysława Jagiełły Polska łączy się unią z Litwą. Na straży granic stoi polskie rycerstwo, którego zadaniem jest między innymi obrona gródków i zamków.
2. Deski renesansowe z kościoła św. Jakuba w Rzgowie
Na wystawie prezentowane są 44 polichromowane deski o różnej długości i szerokości. Wykonane są z drewna modrzewiowego, stanowią pozostałość stropu z kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Jakuba apostoła w Rzgowie.
3. Konin poprzez wieki
Wizytówką wystawy jest makieta Konina z I połowy XVII w. wykonana przez Marka Jaśniewicza we współpracy z Beatą Urbańską. Makieta plastyczna stanowi próbę odtworzenia układu przestrzennego (architektonicznego i urbanistycznego) miasta z I połowy XVII w. Wykonana została w skali zbliżonej 1:220. Położenie miasta właściwie nie zmieniło się od czasu jego lokacji w końcu XIII w. (przed 1293 r.).
Konin usytuowany został wówczas na kępie nadwarciańskiej, swego rodzaju wyspie, od strony północnej otoczony był korytem rzeki Warty, od południa jej starorzeczem. Miasto w tym czasie niemalże w całości (poza zamkiem i kościołem św. Bartłomieja) zbudowane było z drewna. Jedyną świecką murowaną budowlą była usytuowana narożnikowo w rynku Kamienica Zemełki z końca XVI stulecia. Miasto otoczone było murami, jedynie w zachodnim odcinku nie postawiono murów, ponieważ miejsce to mocno zabagnione stanowiło naturalne zabezpieczenie. W murach istniały dwie bramy z wieżami. Na północy w stronę Warty wychodziła Brama Toruńska, po stronie południowej, tuż za kościołem św. Bartłomieja Brama Kaliska, prowadząca na tzw. Trakt Kaliski, poprzez most na starorzeczu Warty i późniejszą ulicę Długą, obecnie 3 Maja. W części zachodniej usytuowany był murowany zamek zbudowany w tym miejscu w XIV w., w czasach panowania Kazimierza Wielkiego. Zamek otoczony był podwójnym murem ze zwodzonym mostem i fosą. Najwyższą częścią zamku i jednocześnie całego miasta była ośmioboczna wieża. Należy zwrócić uwagę, że obecny pl. Zamkowy nie jest w całości miejscem usytuowania dawnego zamku. Jedynie wschodnia część dawnej budowli wchodzi w czworokąt pl. Zamkowego; położenie zamku wychodziło bardziej w stronę zachodnią, w rejon obecnej ulicy J. Kilińskiego. Przy zamku funkcjonował tzw. przygródek, w pobliżu stał drewniany (nieistniejący już obecnie) kościół św. Krzyża, na placu przykościelnym rozprzestrzeniał się cmentarz z grobami orientowanymi, czyli podobnie jak kościół zwróconymi we wschodnią stronę. W pobliżu kościoła stał też w tym czasie Słup Koniński, który przeniesiono w rejon kościoła farnego św. Bartłomieja w 1828 r.
Kościół ten zbudowany został na przełomie XIV i XV stulecia, potem wielokrotnie (w pewnych częściach) był przebudowywany, w końcu XVI w. wzniesiono renesansową kaplicę św. Jana Chrzciciela z fundacji Jana Zemełki, na placu przykościelnym zaznaczono cmentarz. Centralnym miejscem średniowiecznego i nowożytnego miasta był rynek z ratuszem. Tak było w Koninie do końca XVIII w., konkretnie do 1796 r., kiedy spłonął ostatni drewniany ratusz. Nową budowlę usytuowano na przełomie XVIII i XIX w. w nowym miejscu, na tzw. Małym Rynku, gdzie funkcjonuje do dzisiaj.
4. Biżuteria i styl
Zamierzeniem twórców wystawy było pokazanie, iż biżuteria, wraz z całym rzemiosłem artystycznym, także jest kształtowana przez styl, czyli występujący w jednym czasie zespół cech formalnych. Wystawa umożliwia podróż przez sztukę XIX i XX wieku, poprzez poznanie zależności rządzących twórczością artystyczną danego okresu.
5. Sztuka polska XIX i XX w.
Na wystawie prezentowana jest sztuka polska XIX - do początku XX w.
6. Judaika
W pobliżu warto zobaczyć:
- Skansen maszyn i urządzeń górniczych
W Koninie:
- Starówkę
- Słup Koniński oraz kościół pw. św. Bartłomieja
W Brzeźnie:
W Lądzie:
- Opactwo pocysterskie i wioskę słowiańską
W pobliżu można zjeść
W Koninie w:
W Dąbrowicach Starych w:
W Grzegorzewicach w:
W artykule wykorzystałam teksty z tablic informacyjnych w muzeum.
