Na przestrzeni stuleci Cielętniki pozostawały własnością wielu rodzin szlacheckich, m.in. Pukarzowskich, Majów czy Danielewskich. W XVII wieku władali już tutaj Bystrzanowscy, którzy wybudowali drewnianą kaplicę i wystarali się o utworzenie przy niej samodzielnej parafii. W latach 20. XVIII stulecia ci sami Bystrzanowscy postawili we wsi parterowy dwór, który przetrwał do naszych czasów. W połowie XIX wieku osiedli w nim Kołaczkowscy, jednak za udział w powstaniu styczniowym musieli go opuścić. Następnymi gospodarzami w Cielętnikach byli Lemańscy i Kobierzyccy. Po I wojnie światowej cielętnickie włości wystawiono na sprzedaż. Kupnem zainteresowany był ponoć sam Ignacy Jan Paderewski. Ostatecznie majątek nabył Stefan Steinhagen, syn Artura Steinhagena, właściciela zakładów papierniczych w Myszkowie. Przemysłowiec przebudował dwór, a folwark zmodernizował, budując m.in. gorzelnię i urządzając stawy. Stefan Steinhagen zginął w 1939 roku w Warszawie, podczas bombardowania. Jego spadkobiercy dobra utracili w wyniku reformy rolnej. Majątek przekazano pegieerowi, a w dworze funkcjonowały później Gminna Rada Narodowa, poczta, Klub Rolnika, biblioteka i kilka mieszkań. Od niedawna budynek posiada prywatnego właściciela i jest remontowany.
W 1891 roku wybudowano kościół, ale konsekrowano go dopiero 24 VI 1920 roku przez sufragana włocławskiego biskupa Władysława Krynickiego mieszkającego w Częstochowie. Kościół jest jednonawowy w stylu neogotyckim. W kościele znajdują się trzy ołtarze, główny Przemienienia Pańskiego i dwa boczne - św. Józefa i Matki Boskiej. W 1859 roku spaliła się drewniana plebania. Na jej miejsce kolatorka Kołaczkowska własnym kosztem wybudowała nową plebanię z cegły. Ganek przy plebani wybudowano w 1871 roku.
Dwór - w XVIII wieku właściciele Cielętnik mieszkali we dworze murowanym, wzniesionym w 1725 roku. Przebudowany w 1939 roku. Dwór był parterowy z czterodiunowym gankiem, znajdującym się od strony podjazdu. Pośrodku elewacji frontowej znajduje się wejście poprzedzone portykiem, nad którym jest ozdobny szczyt. Zaokrąglonymi szczytami zwieńczono także ściany boczne. W elewacji tylnej wyróżnia się ryzalit z kolumnami i szczytem trójkątnym. Dwór znajduje się w centrum parku dworskiego założonego w pierwszej połowie XVIII wieku na powierzchni 6 hektarów.
Pomnik przyrody
Według legendy lipa w Cielętnikach zrosła się z kilkunastu małych lipek zasadzonych przez wojewodę. Lipa była wielokrotnie zabezpieczana przez specjalistów. W chwili obecnej lipa ma wysokość ok. 30 metrów i obwód 11 m 6 cm. Jest najstarszym drzewem z gatunku lipy w Polsce, liczy ok. 750 lat, a więc pamięta jeszcze czasy Jagiellonów.
W 1937 r. konary spięto klamrami. W 1949 r. pień z prawej strony ścięto i założono plomby. Drzewo jest ogrodzone i zabezpieczone przed obgryzaniem przez pątników, którzy wierzyli, że kora lipy uśmierza i leczy ból zębów. Na wprost lipy widnieje obraz św. Apolonii - patronki od bólu zębów. Przez skojarzenie tego obrazu z lipą, która rośnie tuż za ołtarzem, powstało owo wierzenie.
Po pewnym czasie plomby usunięto, konary spięto linami i na ich wysokości wykonano nowe ogrodzenie. Na początku października 2017 roku orkan Ksawery uszkodził prawie całą lipę, pozostał tylko niewielki jej fragment.
W pobliżu warto zobaczyć
W Przyrowie:
- Plac Króla Kazimierza III Wielkiego
W Żarkach:
- Muzeum Dawnych Rzemiosł w Starym Młynie
- Wyremontowaną synagogę, obecnie dom kultury
- Sanktuarium Matki Bożej Leśniowskiej Patronki Rodzin
- Kościółek św. Stanisława z XVIII wieku w miejscu dawnej osady Żarki
- Kuestę jurajską z widokiem na Śląsk
W artykule wykorzystałam teksty z tablic informacyjnych.
