Poznaj Polskę i
jej sąsiadów z Polą Neis 

Rekord Polski w liczbie odwiedzonych muzeów, restauracji i atrakcyjnych miejsc.
Polish Czech English German Lithuanian Russian Slovak Ukrainian

Utworzono: 31.05.2016r.

Geometryczny środek Polski we wsi, która była kiedyś miastem. Piątek (woj. łódzkie, powiat łęczycki). Aktualizacja: 22 marca 2021r. - Piątek znowu jest miastem (od 1 stycznia 2020r.)

Piątek - rynek. Geometryczny środek Polski. Piątek - rynek. Geometryczny środek Polski.

Na skrzyżowaniu dróg biegnących z Łodzi do Kutna i z Łowicza do Łęczycy położona jest wieś Piątek. Wieś nietypowa, bo posiadająca charakterystyczny miejski układ urbanistyczny z zabytkowym, średniowiecznym rynkiem. W centrum miejscowości usytuowany jest  pomnik symbolizujący geometryczny środek Polski. Przez miasto biegnie szlak rowerowy „Bitwy nad Bzurą”.      

1p

Z historii

Pierwsza pisemna wzmianka o Piątku pochodzi z XII wieku, z bulli papieża Inocentego III, który w 1136 r. podporządkował Piątek arcybiskupom gnieźnieńskim. Piątek pozostał własnością kościelną aż do końca XVIII wieku, a fakt ten ma swój wyraz w historycznym herbie Piątku, na którym widnieją lilie – symbol arcybiskupów. Już przed 1339 r. Piątek otrzymał prawa miejskie, potwierdzone w roku 1357 przez króla Kazimierza wielkiego. Pełnił wtedy Piątek rolę miasta targowego. Właśnie od targów odbywających się w piątki miasto otrzymało swą nazwę.

Dzięki centralnemu położeniu były okolice Piątku areną ważnych wydarzeń historycznych. W 1410 r. przez północne rejony gminy, wzdłuż Bzury, maszerował król Władysław Jagiełło na bitwę pod Grunwaldem. W czasie potopu szwedzkiego w pobliżu obozowały wojska polskie z królem Janem Kazimierzem. Aż do czasów wojen szwedzkich Piątek dynamicznie się rozwijał. Należał do znaczniejszych miast na Mazowszu. Zamożność swą zawdzięczali mieszczanie Piątkowscy rozwojowi różnych  dziedzin rzemiosła, a przede wszystkim browarnictwa. Swego czasu były tu aż 33 browary. Spalony przez Szwedów w 1655 r., a po odbudowaniu nawiedzony znowu przez wielki pożar  w 1681 r., zamieniony został w popiół i gruzy. Kolejne pożary z lat 1786 i 1817 dopełniły dzieła zniszczenia. W wyniku drugiego rozbioru Polski dostał się w ręce pruskie. Po 1807 roku znalazł się w granicach Księstwa Warszawskiego, a po 1814 r. w  Królestwie Polskim. W roku 1870 Piątek stracił prawa miejskie, co było karą za udział mieszkańców w Powstaniu Styczniowym. Od tamtej pory Piątek jest wsią.

2p

Bitwa nad Bzurą - walki o Piątek

W I fazie bitwy nad Bzurą uderzenie na Piątek było jednym z 3. głównych kierunków natarcia Armii „Poznań” pod dowództwem gen. Tadeusza Kutrzeby na oddziały 8 armii niemieckiej gen. Johannesa Blaskowitza. W okolicach Piątku walczyła 14 Dywizja Piechoty generała brygady Franciszka Włada. Dnia 6 września Piątek został po raz pierwszy zbombardowany. 8 września około południa do Piątku wkroczyły oddziały niemieckie 30 dywizji piechoty gen. mjr. Kurta von Briesena. W dniach 8 – 10 września stacjonował tu sztab 30 dywizji, 6 i 26 pułk piechoty oraz Oddział Zwiadu Dywizyjnego. Bitwa o Piątek rozpoczęła się 9 września o godz. 18:00, uderzeniem 57 pułku piechoty pod dowództwem ppłk. dypl. Tomasza Rybotyckiego z rejonu Siemienic i Miłogoszyna. W składzie 57 pułku piechoty walczył I batalion (dowódca mjr Stanisław Hrycek), który po ciężkich bojach o dwór w Goślubiu i Goślub II, a następnie krwawych walkach na bagnety w rejonie wzgórza 108 (między Piątkiem i Goślubiem), wkroczył do Piątku od strony północnej II batalion pod dowództwem mjr. Karaola Wieczorka, a po jego śmierci pod Rogaszynem, kpt. Bolesława Sobocińskiego, po walkach w Ciechosławicach, Pęcławicach, Górkach Pęcławskich, Rogaszynie i Piekarach zdobył Piątek od strony wschodniej. III batalion mjr. Józefa Kępińskiego zdobył Janowice i po przekroczeniu szosy łęczyckiej, wkroczył do Piątku od zachodu. Piątek został odbity z rąk niemieckich dnia 10 września ok. godz. 13:00.

W walkach o Piątek zginęło 185 żołnierzy polskich oraz około 300 niemieckich. Do niewoli wzięto ok. 600 Niemców. Decyzją dowództwa Armii „Poznań” oddziały polskie dnia 13 września wycofały się za Bzurę, by po jej lewym brzegu pospieszyć na odsiecz Warszawie. Na ich miejsce 13 września po godz. 13:00 wkroczyły wojska niemieckie. Jeszcze we wrześniu Niemcy utworzyli w Piątku obóz jeniecki dla żołnierzy polskich między ulicami Łęczycką, Nowy Świat i Pokrzywną.

Dla mieszkańców Piątku tragiczny okres okupacji trwał 5 lat, 4 miesiące i 15 dni, aż do wyzwolenia 18 stycznia 1945 roku.

 

W pobliżu warto zobaczyć:

Łęczycką Zagrodę Chłopską

- Kolegiatę w Tumie 

Zamek Królewski w Łęczycy

3p

POZNAJ Z POLĄ NEIS SĄSIADÓW POLSKI

Niemcy

flaga niemiec mala

Rosja

flaga-rosji-mala

Litwa

flaga-litwy-mala

Białoruś

flaga-bialorusi-mala

Ukraina

flaga-ukrainy-mala

Słowacja

flaga-slowacji-mala

Czechy

flaga-czech-mala
Niemcy Rosja Litwa Białoruś Ukraina

Słowacja

Czechy