Od drewniano-ziemnego dworu po… ruiny
Sochaczewski zamek znajduje się na prawym brzegu Bzury, na wzgórzu będącym początkowo cyplem wysoczyzny, na której położone jest miasto.
Drewniano-ziemny gród obronny został wzniesiony na wzgórzu zamkowym na początku XIII stulecia. Powierzchnia warowni wynosiła około 50-70 m², jednak mimo niewielkich rozmiarów, stanowiła mocny punkt oporu w czasie wojen. Pierwsza pewna notka o zamku w Sochaczewie pochodzi z 1221 roku, wspomniano w niej o kasztelanie Falentym, który mieszkał wówczas w grodzisku. W 1286 roku na ziemię sochaczewską najechał książę włodzimierski i brzeski Włodzimierz Wasylkowicz wraz z wojskami litewskimi. Gród został wówczas zdobyty, spalony i zniszczony.
Około połowy XIV stulecia książę Siemowit III wzniósł na wzgórzu murowany zamek w stylu gotyckim. Był to obiekt zbudowany na planie czworoboku, z cegły i kamieni polnych. Zamek składał się z murów obronnych, wieży bramnej od północy z drewnianą nadbudową oraz wewnętrznych zabudowań wykonanych z drewna. 
Na zjeździe książąt mazowieckich w 1377 roku w sochaczewskiej warowni ustanowiono Statuty Mazowieckie będące najstarszym pisanym zbiorem praw mazowieckich. Znosiły m.in. sądy boże, polegające na poddawaniu różnym próbom np.: niesienia gorącego żelaza, pławienia w wodzie, pojedynku. Brak obrażeń cielesnych uważano wówczas za dowód niewinności.
Pomiędzy połową XIV wieku a 1476 rokiem zamek był siedzibą książąt mazowieckich, a w jednym z pomieszczeń przechowywano księgi sądowe, grodzkie i ziemskie.
Około I połowy XVI wieku starosta sochaczewski Krzysztof Szydłowiecki znacznie przebudował zamek. Odrestaurowano mury, wzniesiono nową, wschodnią wieżę bramną na planie prostokąta oraz wybudowano drewniany dom mieszkalny. Pozostałą zabudowę stanowiły: największy drewniany dom królewski od strony południowej i dom stary po zachodniej stronie. Najbardziej reprezentacyjny był oczywiście dom królewski, w którym na trzech kondygnacjach znajdowały się sklepy, składy i piwnice oraz powyżej pomieszczenia zamieszkiwane przez monarchę. Dom stary łączył się z wieżą i był użytkowany przez załogę. Aby dodatkowo wzmocnić warownię, usypano wokoło niej 2 wały ziemne.
Przez cały XVI wiek zamek ulegał coraz większemu zniszczeniu, a przyczyniły się do tego głównie mała stabilność oraz osuwanie się zboczy wzgórza zamkowego, co w kolejności prowadziło do pękania murów budowli i zabudowań wewnętrznych.
W latach pomiędzy 1608-1638 Stanisław Radziejowski polecił rozebrać ruiny 
zamku gotyckiego, z wyjątkiem baszty północnej, w której mieściło się archiwum ksiąg grodzkich. Priorytetem było wzmocnienie fundamentów oraz zbocz wzgórza zamkowego. Zamek nowożytny składał się z trzech skrzydeł, z których reprezentacyjne było zachodnie. To w nim mieściły się najważniejsze pomieszczenia: sala rycerska oraz skarbiec na srebra i dokumenty na piętrze. W pozostałych dwóch skrzydłach mieściły się komnaty niższej rangi. W miejscu wieży wschodniej wzniesiono ośmioboczną basztę w której znajdowała się kaplica. Wjazd na dziedziniec prowadził przez kurtynę wschodnią, tuż przy wieży i poprzedzony był drewnianym mostem.
W czasie najazdu szwedzkiego zamek uległ zniszczeniu, a podczas powstania kościuszkowskiego został ostatecznie zrujnowany przez Prusaków. Około 1815 roku zawaliły się pozostałości dwóch zamkowych baszt.
Wzgórze zamkowe w nowej odsłonie
12 grudnia 2012 roku burmistrz miasta Piotr Osiecki podpisał wspólnie ze Sławomirem Ramskim – dyrektorem zespołu projektów w spółce Skanska umowę na rewitalizację ruin zamku. Obiekt odnowiony został w ramach projektu pod nazwą: „Zagospodarowanie nadbrzeża Bzury wraz z zabytkowymi ruinami zamku książąt mazowieckich oraz parkiem Podzamcze w Sochaczewie – etap I – Zabezpieczenie i umocnienie Wzgórza Zamkowego”. Decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego objęty został dofinansowaniem w wysokości 4 139 770 zł ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Wartość całego projektu to 4 898 795 zł, a wkład własny miasta wyniósł 759 024 zł.
W pobliżu warto zobaczyć:
- Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą
- Muzeum Kolei Wąskotorowej w Sochaczewie
- Żelazową Wolę - miejsce urodzenia Fryderyka Chopina
- Zabytkowy Dwór Strzyżew k. Żelazowej Woli
- Kościół o charakterze obronnym w Brochowie
- Osiemnastowieczny kościół w Kampinosie
- Dęby Stefan i Fryderyk w Kampinosie
- Tułowice
- Granicę w Kampinoskim Parku Narodowym
- Muzeum Puszczy Kampinoskiej im. Jadwigi i Romana Kobendzów w Granicy
- Skansen budownictwa puszczańskiego i aleję Trzeciego Tysiąclecia w Granicy
- Zabytkowy kościół i cmentarz z 1939r. w Starych Babicach
- Muzeum - Miejsce Pamięci Palmiry w Palmirach
- Park Rozrywki oraz Szkołę Sztuki Cyrkowej w Julinku
W pobliżu można zjeść w:
- kawiarni Sweet Caffe Lukrecja
Historia zamku – informacja prasowa: UM Sochaczew
Przeczytaj także:
- Ciekawie przedstawiona historia Księstwa Mazowieckiego na Zamku Książąt Mazowieckich w Ciechanowie
