Niedziela Palmowa
W dniu 9 kwietnia w godzinach 10.00 - 17.00 obchodzona będzie w muzeum uroczyście Niedziela Palmowa.
O godzinie 13.00 rozpocznie się msza św. celebrowana przez biskupa radomskiego Henryka Tomasika w zabytkowym kościele z Wolanowa, która jednocześnie będzie transmitowana w TVP Polonia. Podczas uroczystej mszy chór kleryków radomskiego Seminarium Duchownego wykona Pasję wg św. Mateusza. Po zakończonej liturgii procesja przejdzie na muzealne pola, gdzie zostaną osadzone w ziemi kilkumetrowe poświęcone palmy, co zgodnie z ludową tradycją chroni zasiewy i zapewnia urodzajne plony.
W programie Niedzieli Palmowej między innymi: warsztaty pisankarskie oraz robienia palm, kiermasz wielkanocny, zwiedzanie ekspozycji muzealnych.
Podczas Niedzieli Palmowej nastąpi wręczenie nagród laureatom konkursu dla dzieci na „Tradycyjną palmę wielkanocną regionu radomskiego”. Wszystkie prace będzie można obejrzeć na wystawie pokonkursowej w Kaplicy z Rdzuchowa-Kolonii .
Stałe ekspozycje wnętrz muzealnych uzupełniono elementami wystroju świątecznego, które przybliżą zwiedzającym przygotowania do świąt wielkanocnych i ich obchody w dawnej społeczności wiejskiej. Aranżacje prezentują wiele świątecznych atrybutów, jak chociażby znane współcześnie palmy i kraszanki, ale i zapomniane kołatki czy kłodę popielcową. Ekspozycje z elementami symbolizującymi zbliżające się święta Wielkiej Nocy będzie można oglądać na terenie zagród wiejskich oraz w Dworze z Pieczysk.
Zespół wiejski
Na terenie Muzeum Wsi Radomskiej eksponowane są zabytki architektury ludowej, a wśród nich obiekty wchodzące w skład utworzonego zespołu wiejskiego: XIX- i XX-wieczne chałupy z Alojzowa, Kłonówka, Chomentowa, Jastrzębi i tzw. biedniacza, XX-wieczny Dom Ludowy z Jedlni i remiza z Antoniowa, kuźnia, wiatraki, spichlerze, stodoły, studnie, szopy, obory, kurniki, chlewy, ubikacje, a także gołębnik, suszarnia tytoniu, sieczkarnia i olejarnia. Kościół, dzwonnica, przydrożne krzyże, kapliczki, przydomowe ogródki i sady z ulami uzupełniają wiejski krajobraz.
Ekspozycje muzealne we wnętrzach chłopskich chałup zmieniają się zgodnie z rocznym cyklem, wprowadzając zwiedzających w rytm tradycyjnych obchodów świąt liturgicznych.
Niespotykana bryła sześciobocznej stodoły z Grójca z II poł. XIX w. kryje ciekawą ekspozycję wiejskich środków transportu. Wystawa „Na wiejskiej drodze...” prezentuje zbiór chłopskich sań wyjazdowych i roboczych, wozów, wasągów, szlacheckich i chłopskich bryczek oraz wolantów, a jej ozdobą jest kareta. W pawilonie ekspozycyjnym zgromadzono maszyny i narzędzia rolnicze z jedyną w Polsce kolekcją ciągników, tzw. SAM-ów, produkowanych samodzielnie przez rolników po II wojnie światowej.
Zespół sakralny
Dopełnieniem obrazu życia dawnej wsi prezentowanego w Muzeum Wsi Radomskiej jest zespół obiektów sakralnych z katolickim XVIII-wiecznym kościołem z Wolanowa, jednym z nielicznych zabytkowych, drewnianych kościołów zachowanych na Mazowszu.
W zespole sakralnym znajdują się również: XIX-wieczna dzwonnica z Wielgiego, przydrożny krzyż wotywny z Pionek z okresu I wojny światowej i przyzagrodowe kapliczki.
Dzwony przypominały okolicznej ludności o życiu religijnym - wzywały do modlitwy Anioł Pański, na nabożeństwa w kościele, informowały o śmierci. W wyobrażeniach ludowych miały również szczególne znaczenie meteorologiczne. Uważano powszechnie, że ich dźwięk, bijąc w chmury, zdolny jest je rozproszyć lub odpędzić, a nawet, wspomagany modlitwą wiernych, zapobiec klęskom przynoszonym przez wichury, pioruny, grady i nawałnice.
Wieże, jakimi były dzwonnice, porównywano do kaznodziejów upominających i pouczających wiernych.
Przydrożne krzyże i przyzagrodowe kapliczki, nierozerwalnie związane z wiejskim krajobrazem, są niemym świadkiem ludzkich tragedii i nadziei, świadczą o religijności mieszkańców dawnej wsi.
Zespół wiatraków
Pierwsze wiatraki pojawiły się na ziemiach polskich na przełomie XIII i XIV wieku. Produkowały mąkę dzięki sile wiatru poruszającego maszyny mielące. Były wyposażone w mechanizmy, które pozwalały skorygować ustawienie skrzydeł w stosunku do wiatru. Ze względu na te mechanizmy wyróżniano trzy typy wiatraków: koźlaki, paltraki i holendry. W Muzeum Wsi Radomskiej znajduje się jeden paltrak oraz cztery koźlaki. Do zwiedzania udostępniono wiatraki koźlaki z Grabowca i Kajetanowa.
Ekspozycja pszczelarska
Kolekcja 200. uli, jedna z większych w Polsce, prezentowana na powierzchni ok. 1 ha. Ule ustawione są wśród drzew owocowych w czterech grupach: ule kłodowe, ule słomiane — kószki, ule ramowe i ule figuralne.
Początek zbiorom pszczelarskim dała kolekcja zgromadzona w latach 60. XX w. w radomskim Muzeum Regionalnym (obecnie Muzeum im. Jacka Malczewskiego) przez Stefana Rosińskiego. Zgromadził on podstawowy trzon zbiorów i utworzył na terenie parku okalającego Muzeum Regionalne skansen bartniczo-pszczelarski. Kolekcja ta została przejęta przez Muzeum Wsi Radomskiej i wielokrotnie rozbudowana. Wśród prezentowanych uli są takie rarytasy, jak: XVIII-wieczne ule kłodowe, XIX-wieczne dzierżony czy ul Dziewicy Polskiej Lewickiego.
Zbiory wzbogaca zestaw narzędzi i wydawnictw pszczelarskich. Są to: podkurzacze służące do odymiania pszczół, maski chroniące twarz pszczelarza podczas prac hodowlanych, noże i dłuta pasieczne, wirówki do miodu oraz akcesoria służące do hodowli matek pszczelich i produkcji wosku. Ważną częścią zbiorów są książki i czasopisma traktujące o pszczołach i pszczelarzach.
Rodzina pszczela
Pszczoła Apis należy do królestwa zwierząt. Tworzy rodzaj w rodzinie pszczołowatych właściwych. Jego przedstawiciele mają długość ciała od 8 mm do 16-18 mm, ubarwienie o różnej intensywności, od jednolicie czarnego i ciemnobrązowego do żółtego i czerwono - pomarańczowego.
Wszystkie gatunki należące do rodzaju Apis żyją w zorganizowanych społeczeństwach od 20 do 80 tys. osobników. Budują z czystego wosku pionowe plastry z obustronnie ułożonymi komórkami, służącymi do wychowu czerwiu i przechowywania pokarmu.
Osobniki dorosłe i larwy odżywiają się nektarem, spadzią oraz pyłkiem kwiatowym. Larwy są także karmione wydzieliną gruczołów robotnic, tj. mleczkiem pszczelim. Pyłek jest zbierany przez robotnice w kwiatach roślin i przenoszony do gniazda w koszyczkach znajdujących się na tylnych odnóżach owada.
Rodzina pszczela składa się z samców - trutni i dwóch postaci samic: matek oraz robotnic.
MATKA PSZCZELA - KRÓLOWA rozwija się ona z takiego samego jaja jak robotnica. Larwy matki są jednak intensywniej odżywiane mleczkiem pszczelim. Żyje przeciętnie od 2 do 3 lat. Po wygryzieniu się z matecznika odbywa lot godowy. Po zapłodnieniu matka gromadzi w pochwie nasienie a truteń ginie. Zapłodniona matka zaczyna składać jajeczka-czerwić. Czerwiącą matkę otacza świta kilkunastu robotnic. Świta czyści ciało królowej i dokarmia ją mleczkiem pszczelim. Matka w komórkach pszczelich składa jajeczko zapłodnione, a w komórkach trutowych niezapłodnione. W ciągu doby może złożyć około 2000 jaj. Matka nie wykazuje żadnej troski o swoje potomstwo, co zresztą wobec jej plenności byłoby niemożliwe.
ROBOTNICE zajmują się wychowaniem czerwiu, budową, utrzymaniem i obroną gniazda oraz gromadzeniem zapasów. W tym celu wyposażone zostały w odpowiednie narządy: gruczoły woskowe, koszyczki do gromadzenia pyłku, wieloczynnościowe żuwaczki, dłuższą trąbkę pozwalającą na zdobywanie nektaru, inaczej zbudowane żądło.
Długość życia robotnicy w okresie letnim wynosi 4-6 tygodni, w okresie jesienno-wiosennym ok. 6-8 miesięcy.
TRUTNIE są samcami pszczoły miodnej. Pojawiają się w ulu na wiosnę i są wyganiane jesienią. Do czasu lotu godowego pozostają zupełnie bezczynne, nie pełnią żadnych funkcji społecznych. Mają jedynie dostarczyć królowej nasienie. Odbywa się to w czasie lotu godowego, 6-20 metrów nad ziemią.
Pomimo udomowienia pszczoły zachowały całkowitą niezależność i mogą obyć się bez pomocy człowieka.
W artykule wykorzystałam teksty z tablic informacyjnych.
Przeczytaj także o oddziale Muzeum:
- Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysusze
W pobliżu warto zobaczyć:
- Muzeum im. J. Malczewskiego w Radomiu
- Muzeum Witolda Gombrowicza we Wsoli koło Radomia
W pobliżu można zjeść w:
