Od bankiera przez księcia po FSUSR
W latach 30. XIX wieku żydowski bankier Herman Epstein, kupił wieś Teresin od księcia Radziwiłła. Po nabyciu majątku zlecił warszawskiemu architektowi Adolfowi Loewe wybudowanie pałacu w Teresinie. Niestety, nie zachowały się żadne fotografie ani opisy tej rezydencji. Po śmierci Hermana Epsteina (1865 rok), władzę nad majątkiem przejął jego syn Mieczysław, który postanowił zburzyć pałac swego ojca, a na jego miejscu zbudować nowy, według projektu francuskiego architekta, Francoisa Arveuf. Budowę obiektu rozpoczęto w 1896 roku i zakończono po 6 latach. Doświadczenie architekta i gust właściciela, zdecydowały o francuskim, nieco elektycznym stylu pałacu w Teresinie. Jego ozdobą jest mansardowy dach z lukarnami. Front budynku akcentuje płytki ryzalit na osi z portykiem kolumnowym. Ciekawym, choć dyskusyjnym estetycznie rozwiązaniem jest wkomponowanie w monumentalną jednostajną w formie bryłę pałacu dwóch przysadzistych wież wzniesionych na planie kwadratu, krytych cebulastymi hełmami. Pomiędzy wieżami Arveuf zaprojektował portyk na planie półkola, którego kolumny dźwigają balkon. Również balkony, wsparte na filarach, flankują wieże z obu stron.
Wewnątrz pałacu w Teresinie pozostałościami po Epsteinach są: drewniany kominek z martwą naturą - obrazem szkoły francuskiej z przełomu XVII i XVIII wieku oraz amorkowa sztukateria w pokoju na parterze autorstwa Stanisława Romana Lewandowskiego.
Zwraca też uwagę niezwykle okazała sala, wysoka na dwie kondygnacje, ozdobiona na wysokości piętra galerią.
Po założeniu pałacowym wzniesionym przez wspomnianego ojca Mieczysława - Hermana Epsteina, zachowała się do dziś oficyna kuchenna, do której z pałacu wiedzie galeria na arkadach. Ozdobą galerii jest posadowiony pośrodku, kryty kopułą pawilon autorstwa znakomitego Leandra Marconiego.
W 1909 roku Mieczysław postanowił sprzedać swoje dobra teresińskie, a nowym właścicielem został książę Władysław Drucki-Lubecki.
Książę Władysław ożenił się z Marią z domu Zamoyską, która urodziła mu czworo dzieci: córki Marię, Teresę i Janinę oraz jedynego syna - Jana. 21 kwietnia 1913 r. książę Władysław został zamordowany, prawdopodobnie przez dalekiego kuzyna barona Bispinga. Po śmierci księcia głową rodziny, aż do uzyskania pełnoletności przez jedynego syna Jana została żona Władysława - Maria.
W zarządzaniu majątkiem pomagał jej doświadczony ekonomista - Eugeniusz Srzednicki, który wprowadzał także młodego Jana w zarządzanie wielkimi włościami w różnych rejonach Polski. Dorosły już Jan odziedziczył w spadku po ojcu cały majątek. Książę Jan pozostawał właścicielem pałacu do 1939 r. Po sprzedaży majątku i na kilka dni przed wkroczeniem Niemców do Teresina postanowił opuścić Polskę. Poprzez kraje skandynawskie udał się do Francji, a następnie do Portugalii, gdzie przebywał blisko pół roku.
Wiosną 1940 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych do Bufallo, gdzie mieszkał 51 lat. Do Polski powrócił u schyłku swego życia i zamieszkał w Teresinie, w klasztorze oo. Franciszkanów, którego był fundatorem. Zmarł 12 sierpnia 1990 roku w wieku 92 lat.
Okupację pałac przetrwał w prawie nienaruszonym stanie dzięki temu, iż służył niemieckim oficerom Luftwaffe za miejsce wypoczynku, polowań i nieformalnych spotkań.
Po drugiej wojnie światowej pałac był wykorzystywany do różnych celów - mieścił się tu Ośrodek Szkolenia Rolniczego, przez pewien czas służył jako szkoła i miejsce kolonii letnich, by powrócić do funkcji bazy szkoleniowej rolniczych spółdzielni produkcyjnych. W 1993 roku właścicielem pałacu i otaczającego go parku został Fundusz Składkowy Ubezpieczenia Społecznego Rolników (FSUSR). W latach 1993-1996 przeprowadzono gruntowny remont i pod nadzorem konserwatora zabytków odrestaurowano kompleks pałacowy.
Pałac był przez wiele lat wynajmowany KRUS-owi, który wykorzystywał go na ośrodek szkoleniowo-rehabilitacyjny.
Niedawno pałac przeszedł ponowny remont. I ku zaskoczeniu wielu osób, pałac zamknięto. Jest tylko ochrona. Naszej redakcji udało się nawiązać kontakt z osobą zajmującą się z ramienia FSUSR obiektem.
- Od 31 sierpnia ośrodek rehabilitacyjny zakończył działalność. Z tym dniem została bowiem wypowiedziana umowa z KRUS na prowadzenie ośrodka szkoleniowo-rehabilitacyjnego. Obecnie trwają przymiarki do wydzierżawienia lub innego rozdysponowania majątku. Do końca tego roku raczej nic się nie zmieni, pałac będzie zamknięty - zostaliśmy poinformowani.
Co ciekawe, Fundusz Składkowy Ubezpieczenia Społecznego Rolników jest osobą prawną, utworzoną na podstawie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Zarząd Funduszu pełni z urzędu prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Trochę zagadkowa to historia. Zapewne nowy rok przyniesie jej rozwiązanie.
Zdjęcia wnętrz pałacowych wykonałam w czerwcu 2014r., a z zewnątrz w tym.
Przeczytaj także:
- Do pałacu w Teresinie (woj. mazowieckie) turyści nie mają wstępu? Dlaczego?
- Skandal z pałacem w Teresinie (woj. mazowieckie). Uruchomiona została procedura sądowa
- Fundusz Składkowy Ubezpieczenia Społecznego Rolników: Przebywanie na terenie pałacu w Teresinie dla osób postronnych jest zabronione
W pobliżu warto zobaczyć
W Niepokalanowie:
- Kościół w stylu modernistycznym
w Sochaczewie:
- Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą
oraz:
- Żelazową Wolę – miejsce urodzenia Fryderyka Chopina
- Kościół o charakterze obronnym w Brochowie
W okolicy warto zobaczyć
W Żyrardowie:
- Muzeum Lniarstwa im. Filipa de Girarda
- Kościół Matki Bożej Pocieszenia
W Guzowie:
W Sochaczewie:
- Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą
W Miedniewicach:
- Poreformacki zespół kościelno - klasztorny
W Bolimowskiej Wsi:
- Cmentarz wojenny z I wojny światowej
W Nieborowie:
- Park romantyczny w Arkadii k. Nieborowa
W Łowiczu:
Dla aktywnych:
- Trasa rowerowa - Szlak niebieski Książęcy: Nieborów - Łowicz, dł. 14 km
W Maurzycach:
- Most
W Sromowie:
W Lipcach Reymontowskich:
- Muzeum Regionalne im. Wł. St. Reymonta
- Galerię Staroci i Pamiątek Regionalnych
W Nagawkach:
W Solcy Małej:
W Skierniewicach:
- Pałac Prymasowski – udostępniany turystom podczas Święta Kwiatów, Owoców i Warzyw
- Dawny ogród arcybiskupów gnieźnieńskich
- Muzeum Tradycji 26. Skierniewickiej Dywizji Piechoty w pałacowej bramie wjazdowej
- Dworzec - jeden z najładniejszych w kraju
- Kościół Świętego Jakuba Apostoła, dworek modrzewiowy oraz bulwar Przyjaźni
- Rynek
- Pałac Ślubów – Willę Kozłowskich i wystawy Akademii Twórczości
- Muzeum Historyczne Skierniewic
W Kołacinku:
W Rogowie
- Najdłuższą czynną linię wąskotorową w Polsce
W Rawie Mazowieckiej:
- Baśniowe Sady Klemensa k. Rawy Mazowieckiej
W okolicy można zjeść
w Żyrardowie:
W Sochaczewie w:
- Kawiarni Sweet Caffe Lukrecja
W Żelazowej Woli w:
- Restauracji Przepis na kompot
W Nieborowie w:
- Restauracji Dworek Biała Dama
- Oberży pod Złotym Prosiakiem
W Łowiczu w:
W Lipcach Reymontowskich w:
W Nagawkach w:
W Skierniewicach:
W artykule wykorzystałam tekst z tablicy informacyjnej.
