Obiekt jest przykładem neorenesansowej miejskiej zabudowy reprezentacyjnej. Otacza go park krajobrazowy, zaprojektowany przez Karola Sparmana, znanego ogrodnika warszawskiego Ogrodu Botanicznego.
Od 1961 r. swoją siedzibę ma tu Muzeum Mazowsza Zachodniego. Początkowo było to Muzeum Historii Ruchu Robotniczego.
Niesamowita panorama
Unikatowym eksponatem muzeum jest panorama Żyrardowa z 1899 roku, wykonana na zamówienie właścicieli Zakładów Żyrardowskich na wystawę światową w Paryżu. Jest to akwarela o wymiarach 140 x 367 cm z widokiem osady fabrycznej namalowanej z lotu ptaka. Na panoramie widoczne są najmniejsze szczegóły: elewacje budynków, linia kolejowa, dorożki i piesi, wozy, żniwiarze na polach. Stan zabudowy osady fabrycznej z końca XIX wieku przetrwał do dziś niemal w niezmienionej formie.
Galeria Prac Józefa Rapackiego
Muzeum Mazowsza Zachodniego w Żyrardowie od wielu lat gromadzi dzieła Józefa Rapackiego, który przez ponad 20 lat swojego życia mieszkał i tworzył w pobliskiej Olszance. Od 1997 roku część systematycznie powiększanej kolekcji prac artysty jest prezentowana na ekspozycji stałej, wśród nich znajdują się obrazy olejne, akwarele, pastele i grafiki. Najcenniejsze z nich to: Pejzaż z kaczeńcami z 1928 roku, Ścieżka w lesie z 1913 roku, Pejzaż jesienny z brzozami z 1923 roku, Nokturn - kapliczka z figurą św. Jana Nepomucena z 1918 roku i Wrzosowisko w lesie z 1928 roku. Na uwagę zasługują również dwa cykle litografii z albumów Z dawnej i niedawnej Warszawy oraz Pro memoria, Prusak w Polsce.
Malarz brzóz i liliowych wrzosów
Józef Rapacki zwany „malarzem brzóz i liliowych wrzosów” - edukację malarska rozpoczął jako uczeń Wojciecha Gersona w Warszawskiej Klasie Rysunkowej. Kształcenie kontynuował w Krakowskiej Szkole Sztuki Pięknej u F. S. Cynka oraz w Monachium u Conrada Fehra. W 1900 r. na światowej wystawie w Paryżu został odznaczony dyplomem honorowym. Należał do grupy Pro Arte. Malował realistyczne pejzaże, sceny rodzajowe, portrety i wnętrza, rysunki humorystyczne, karykatury, a także zajmował się grafiką i ilustratorstwem. Ten niezwykle utalentowany i wszechstronny artysta z powodów zdrowotnych osiedlił się w Olszance koło Puszczy Mariańskiej. Urzeczony tutejszym krajobrazem i klimatem, spędził większość swojego życia utrwalając piękno mazowieckiej wsi.
Twórczość Józefa Rapackiego prezentowana była na wystawach w Berlinie, Lwowie, Paryżu oraz na wielu wystawach w Warszawie, w tym w Zachęcie, gdzie również odbyła się w 1930 r. jego wystawa pośmiertna. Obecnie prace artysty znajdują się m.in. w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Okręgowego w Toruniu oraz w Muzeum Mazowsza Zachodniego w Żyrardowie, które posiada najliczniejszą kolekcję dzieł Rapackiego i jedyną w Polsce stałą galerię jego prac.
Józef Rapacki (1871-1929)
1871- Józef Rapacki urodził się 19 marca 1871 roku w Warszawie w sławnej rodzinie aktorskiej. Był synem Wincentego i Józefiny Hoffmanów.
1885 - Rapacki rozpoczął naukę w warszawskiej Szkole Rysunkowej Wojciecha Gersona.
1887 - Wstąpił do krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych. Studiował pod kierunkiem Floriana Cynka, Feliksa Szynalewskiego i Izydora Jabłońskiego.
1888 - Powrócił do Warszawy i ponownie podjął naukę u Wojciecha Gersona.
1889 - 1891 - Studia w Monachium pod kierunkiem Conrada Fehra. Malował w tym czasie głównie pejzaże m.in. Brzegi Izary, O świcie. Po ukończeniu studiów wrócił do Warszawy.
1894 - Zdobył srebrny medal za pejzaż Pierwszy śnieg na wystawie sztuki współczesnej we Lwowie.
1895 - Rapacki maluje cykl pejzaży przedstawiających wszystkie miesiące roku. 
1898 - Wyjechał do Włoch. Malował tam włoskie zabytki i ogrody. W tym czasie podjął współpracę jako ilustrator z pismami warszawskimi m.in. „Tygodnikiem Ilustrowanym”. Otrzymał I nagrodę w konkursie Józefa Kurjerowa za pastelowy tryptyk Dzień z życia robotnika.
1900 - Udział w wystawie powszechnej w Paryżu przyniósł Rapackiemu menton honorable.
1901 - Józef Rapacki zagrożony chorobą płuc przeniósł się do Krakowa, skąd w wyjeżdżał w góry. Odwiedzał Zakopane i Szczawnicę. Malował pejzaże podkrakowskie i tatrzańskie m.in. z okolic Szczawnicy, Droga do hal, Potok górski.
1903 - Powstał monumentalny obraz Wisła pod Bielanami.
1904 - Józef Rapacki korzystając ze stypendium na studia zagraniczne z zapisu Michała Tyszkiewicza odbył ponownie podróż do Włoch.
1906 - Malarz otrzymał wyróżnienie w konkursie wiedeńskiego Stowarzyszenia Grafików za litografię Wieża Mariacka.
1907 - Za radą zaprzyjaźnionego doktora Władysława Wróblewskiego osiedlił się wraz z żoną Gabrielą
z Popowskich w Olszance, małej wiosce położonej na skraju Puszczy Mariańskiej (między Żyrardowem i Skierniewicami). W kilka lat później zbudował tam własny dom.
1912 - Malował pejzaże różnymi technikami (olej, akwarela, pastel), m.in. Z mazowieckiej ziemi, Dookoła mojej siedziby. Powstał cykl ilustracji do powieści Wiktora Gomulickiego Malarja.
1915 - Powstała seria typów ulicznych wydanych w albumie Z dawnej i niedawnej Warszawy.
1915-18 - Rapacki wydał cykl litografii zebranych w albumie Pro memoria, Prusak w Polsce.
1919 - Wystawa prac Rapackiego zatytułowana Warszawa w księgarni Gebethnera i Wolffa.
1922 - Rapacki został członkiem grupy Pro Arte. Wraz z nią wystawiał swe prace w Zachęcie.
1924 - II nagroda za obraz Autoportret w ogrodzie oraz III nagroda za obraz Wschód księżyca na wystawie Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych Lato w Polsce. W Salonie dorocznym odznaczony srebrnym medalem za Zimę.
1926 - Udział w wystawie grafików polskich w Zamościu; wystawa indywidualna w Zachęcie.
1927 - Na wystawie w Zachęcie przyznano Józefowi Rapackiemu dyplom honorowy za całą działalność artystyczną.
1929 - Józef Rapacki zmarł 31 stycznia 1929 roku w Olszance. Pochowany został na wiejskim cmentarzu w Puszczy Mariańskiej.
W artykule wykorzystałam teksty z tablic informacyjnych w muzeum.
Przeczytaj także:
- Muzeum Lniarstwa w Żyrardowie przywita cię niezwykłymi muralami
W Żyrardowie można zjeść w:
