Do połowy XIX wieku park wchodził w skład ogrodów jordanowickich należących do rodziny Mokronoskich - właścicieli miasta i okolicznych wsi. Został otwarty dla szerokiej publiczności około 1870 roku przez hr. Henryka Skarbka, kolejnego właściciela dóbr jordanowickich. Pod koniec XIX wieku grodziski park miał charakter parku zdrojowego i był bardzo popularny wśród mieszkańców stolicy i okolic. W rozległym parku działał Zakład Hydropatyczny dla Osób z Towarzystwa.
Zakład założony został w 1884 r. przez dr Michała Bojasińskiego i składał się z 4 pawilonów. Zakład Wodoleczniczy działał do 1932 r. Potem zaczęto wynajmować pokoje i apartamenty jako normalne mieszkania. W głównym pawilonie, tuż przed wojną mieścił się samorząd miejski. Obecnie obiekt ten służy kształceniu dzieci, młodzieży i dorosłych.
Nowe oblicze
Park stanowił cel wycieczek weekendowych, odbywały się w nim koncerty i amatorskie przedstawienia teatralne. Dzięki gruntownej rewitalizacji, po prawie 130. latach, ta część ogrodów jordanowickich, zwana parkiem im. hr. Skarbków, odzyskała dawną świetność. 22 lipca 2012 roku, w dniu 490. rocznicy nadania praw miejskich, park został ponownie otwarty. Jego teren uzupełniono małą architekturą: fontanną, ławkami, stylowym oświetleniem, mostkami na rzece, szachami plenerowymi, siłownią zewnętrzną, stołami do gry w tenisa stołowego, stolikami do gier planszowych oraz trasą edukacyjną. Dla dzieci atrakcją jest duży nowoczesny i bezpieczny plac zabaw. Na terenie parku znajdują się także ogród różany z fontanną i ścieżki rowerowe.
W jego północno-zachodniej części można znaleźć pozostałości roślinności łęgowej z przewagą olchy czarnej i jesionu wyniosłego. Na obszarze parku znajduje się 9 okazów pomnikowych drzew - 6 dębu szypułkowego, 2 jesionu wyniosłego oraz jeden cypryśnika błotnego. W 2014 roku 4 zabytkowe drzewa otrzymały imiona: Henryk, Aleksander, Hieronim i Wojciech na pamiątkę osób szczególnie zasłużonych dla miasta. W parku wytyczono dydaktyczną ścieżkę dendrologiczną pokazującą różne gatunki drzew i krzewów.
Inwestycja zrealizowana została w ramach projektu "Rewitalizacja wielofunkcyjnych obszarów centrum Grodziska Mazowieckiego, Etap I - Tereny zielone i zabytki miasta", współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
„Lokomotywka” i jej duch
Willa Foksal zwana jest przez mieszkańców Godziska pieszczotliwie "lokomotywka". Zaprojektowana została w 1846 roku prze architekta Teofila Schullera, ucznia Henryka Marconiego. Hrabia Ewaryst Mokronoski zlecił budowę eleganckiego zajazdu dla wygody podróżujących Drogą Żelazną Warszawsko-Wiedeńską. Odprawa pasażerów odbywała się w położonym obok, a nieistniejącym dziś, drewnianym budynku dworcowym. Do dyspozycji podróżnych przybywających do Grodziska „do wód” i na letnisko, były wygodne pokoje gościnne, restauracja i sala balowa, a obok duży i ładnie urządzony park.
Zajazd pierwotnie nazywany był foxalem Drogi Żelaznej, skąd pochodzi późniejsza nazwa willa Foksal. W dawnych czasach słowem foxal określano dworzec kolejowy lub warszawski park miejski, w którym za czasów króla Stanisława Augusta odbywały się zabawy (dzisiejsza ulica Foksal).
Willa Foksal ma własnego ducha. Według ustnego przekazu mieszkała w niej niegdyś rodzina zawiadowcy stacji. Jego córka imieniem Zosia zakochała się nieszczęśliwie. Nie mogąc połączyć się z ukochanym, targnęła się na swoje życie, zażywając truciznę. Nieszczęsną dziewczynę rodzina pochowała po kryjomu na terenie parku. Niekiedy ciemną nocą można zobaczyć delikatną jasną postać na tle budynku.
Na przełomie XIX i XX wieku budynek został przebudowany i dostosowany do celów mieszkalnych. Od kilkunastu lat mieści się tu Ośrodek Dokumentacji Zabytków.
Dla uczczenia powstańców
W odnowionym parku znajduje się kapliczka z figurką Matki Boskiej otoczona pomnikowymi drzewami. Kapliczka ta ustawiona została w tym miejscu dla uczczenia straceń powstańców styczniowych.
Mieszkańcy zabiegali o uwzględnienie stojącej od dziesiątków lat wśród zieleni figurki w planach rewitalizacji. Ostatecznie obiekt został podczas przebudowy parku odnowiony i otoczony drewnianym płotkiem.
Kapliczka stoi w pobliżu wejścia do parku od strony ul. Bartniaka.
Przeczytaj także:
- Willa Radogoszcz dziś na „grodziskim Manhattanie”, a kiedyś pośród pól i łąk
