Pan Paweł jest osobą znaną w Płocku, przez wiele lat był organizatorem kolekcjonerskiego Jarmarku Tumskiego. Na potrzeby jarmarku wydawał Express Tumski oraz zlecał bicie dukatów płockich, które były przez kilka jarmarkowych dni oficjalnym środkiem płatniczym w mieście.
Jak powiedział mi podczas zwiedzania muzeum, od kilku lat jego relacje z Miastem jednak bardzo się popsuły. Ma żal do władz miasta o „przejęcie” jarmarku oraz wycofanie się z obietnicy przekazania budynku na potrzeby muzeum poczty. Trzeba przyznać, że obecne pomieszczenia przy ulicy Pięknej pękają w szwach od pamiątek związanych z historią usług pocztowych w Polsce i na świecie (mapy pocztowe, znaczki, wagi pocztowe, zabytkowe telefony i telegrafy, plomby, unikatowe maszynki do czyszczenia stempli pocztowych itp.). A i tak to tylko część zbiorów. Właściciel muzeum sporo cierpkich uwag miał także co do obecnej Poczty Polskiej. Wg niego, w obecnym kształcie organizacyjnym nieuchronnie zmierza ona ku upadkowi.
- Wzorem działania poczty była Poczta Królestwa Polskiego. Nawet za czasów komunistycznych nie zmieniono formy organizacyjnej tej poczty. Dopiero w ostatnich latach wszystko pozmieniano na gorsze - dodał Mieszkowicz.
Listy były już w Egipcie
Najstarszy znany list pochodzi z Egiptu, gdzie już około 2400 roku p.n.e. pomiędzy głównymi ośrodkami władzy, działał sprawnie zorganizowany system łączności „pocztowej” w pełni zaspokajający potrzeby panujących.
Wraz z rozwojem usług pocztowych, nieustannie dążono do normalizacji opłat i usprawnienia obiegu przesyłek. Opłatę, tzw. „porto”, za dostarczony list uiszczał przeważnie odbiorca. Opłatę „z góry”, tzw. „franco” stosowano bardzo rzadko. W 1837 r. w Wielkiej Brytanii, urzędnik pocztowy, Rowland Hill przedstawił projekt uiszczania opłat za przesyłki pocztowe „z góry” przy pomocy małych, zadrukowanych skrawków papieru, naklejanych na kopertę i unieważnianych stemplem pocztowym. Proponowany kawałek papieru został nazwany nalepką pocztową - „Post Office Label”.
W dniu 6 maja 1840 roku wprowadzono do obiegu pierwszy znaczek o nominale jednego pensa, przedstawiający podobiznę królowej Wiktorii, tzw. „Penny Black”.
W ciągu następnych piętnastu lat wydrukowano w Wielkiej Brytanii 7 miliardów znaczków, a każdy z nich stanowi dziś wielką wartość kolekcjonerską. Wynalazek Rowlanda Hilla w 1849r. wprowadzili Francuzi, a już w następnym roku 17 kolejnych państw, w tym Austria i Prusy. Tak więc na części ziem polskich będących pod zaborami pierwsze znaczki pojawiły się w 1850 roku.
W drugiej połowie XIX wieku, uiszczanie opłaty pocztowej przy pomocy znaczków było już bardzo powszechne.
W tym czasie na terenie Cesarstwa Rosji (10 grudnia 1857 roku) wprowadzono do obiegu pierwszy znaczek pocztowy o nominale 10 kopiejek. Ze względu na opóźnienie w dostarczeniu maszyny do perforacji (dziurkowania) arkuszy znaczków, znaczek ten występuje jako tzw. „cięty”, czyli bez ząbków. Następne znaczki oddzielane były już przy pomocy perforacji. W Królestwie Polskim, będącym częścią imperium rosyjskiego, znaczki te znane są przesyłek z lat 1858-1860. Funkcjonowały one również w guberni płockiej.
Poczta w Królestwie Polskim
Od początku istnienia Królestwa Polskiego utworzonego na Kongresie Wiedeńskim w 1815 roku Poczta Polska posiadała dość dużą autonomię. W 1851 roku Dyrekcja Poczt Królestwa Polskiego została podporządkowana Głównemu Zarządowi Pocztowemu Cesarstwa Rosji w St. Petersburgu i przemianowano ją na XIII Okręg Pocztowy. W następstwie częściowej odwilży politycznej, za rządów namiestnika Królestwa, Michaiła Gorczakowa (w latach 1855-1861) Zarząd Okręgu Pocztowego Królestwa Polskiego przeszedł pod bezpośrednie zwierzchnictwo Rady Adrninistracyjnej odzyskując dużą autonomię i swobodę działania.
Dla podkreślenia odrębności państwowości polskiej powstał pomysł wydania własnych całostek i znaczków pocztowych.
Bardzo ważnym elementem tego przedsięwzięcia było opublikowane w Cyrkularzu Zarządu Pocztowego Królestwa Polskiego nr 13 z dnia 2/14 grudnia 1859 roku zarządzenie - wraz z wprowadzeniem polskiego znaczka z dniem 1 stycznia 1860 roku, wycofano z obiegu znaczki rosyjskie, w terminie do 1 kwietnia tego roku.
150 lat płockiego telegrafu (1860-2010)
18 października 1860 roku w Płocku uruchomiona została stacja telegraficzna. Stacje takie były uruchamiane głównie wzdłuż linii kolejowych, ale Płock jako stolica guberni, również został włączony do sieci telegraficznej Królestwa Polskiego, a przez to uzyskał możliwość szybkiego połączenia z całym światem.
Blankiety telegramów pisane były ręcznie, składane podobnie jak listy i zaklejane znaczkami do telegramów. Prezentowany telegram jest drugim telegramem wysłanym z płockiej stacji (na stronie adresowej jest numer nadawczy „2”), a zaadresowany jest do rabina i bożnicy w Płocku. W treści podano: „W Płocku dnia 18/30 października 1860 wskutek odezwy Naczelnika Stacji Telegraficznej Płockiej z dnia dzisiejszego Nr.2 zawiadamia interesowane Osoby, że z dniem dzisiejszym Stacyja tutejsza Telegraficzna rozpoczęła być czynną i depesze tak w Cesarstwo jak i zagranicę przyjmować będzie”.
W krótkim czasie realizowano również telegraficzne przekazy pieniężne.
W pobliżu warto zobaczyć:
- „Muzeum secesji” w Muzeum Mazowieckim
- Spichlerz – oddz. Muzeum Mazowieckiego
- Pomnik Bolesława III Krzywoustego na Starym Mieście
W pobliżu można zjeść w:
- Restauracji w hotelu Tumskim
W artykule wykorzystałam teksty z tablic informacyjnych w muzeum.
