Janowiec został lokowany w 1537 r. na gruntach wsi Serokomla. Pierwotny kościół pw. św. Małgorzaty, modrzewiowy, powstał ok. roku 1120. Nową, murowaną świątynię jednonawową ufundowano ok. 1350 roku, a następnie rozbudowano z fundacji Piotra Firleja, wojewody ruskiego, właściciela Janowca. Powstała wtedy druga, obszerna nawa i prezbiterium obok starego kościoła. Niewykończoną część świątyni, kalwin Andrzej Firlej, kasztelan lubelski, przekazał protestantom, stary zaś kościół pozostał katolicki. Do końca XVI w. odbywały się w kościele nabożeństwa w obydwu obrządkach. W ostatnim dziesięcioleciu XVI w. świątynia w całości powróciła do katolików, wówczas dobudowano wieżę kościelną. W XX w. kościół był kilkakrotnie remontowany. Ostatnio przeprowadzono restauracje ołtarzy, wymalowano wnętrze oraz elewacje świątyni nawiązując do oryginalnej kolorystki z XVII w.

Przy kościele znajduje się murowana piętrowa plebania z 1614 r. W jej pobliżu kostnica z pocz. XX w. Teren cmentarza przykościelnego otoczony murem z trzema bramkami z dekoracyjnymi zwieńczeniami attykowo-sterczynowmi (ok. 1600 r.).

Walory architektoniczne

Kościół na rzucie prostokąta, dwunawowy, nawa główna zakończona prostokątnym prezbiterium, do którego od płn. przylega zakrystia. Od płn. - zach. trójkondygnacyjna dzwonnica z boniowanymi narożami. Fasada jednoosiowa z portalem i oknem, zwieńczona trójkondygnacyjnym szczytem. Elewacja wsch. podobna do fasadowej. W elewacji płn. późnogotycki portal. Fundamenty i ściany murowane z kamienia wapiennego, otynkowane. Sklepienia kolebkowe, kolebkowo-krzyżowe i kolebkowe z lunetami. W prezbiterium szczególnie ciekawa jest dekoracja stiukowa sklepienia w typie tzw. lubelsko-kaliskim z ok. 1610 r. Pod prezbiterium znajduje się sklepiona krypta z pochówkami m.in. właścicieli Janowca.

Walory kulturowe

Wyposażenie: barokowy ołtarz główny (prawd. wg proj. Tylmana z Gameren), dwa boczne ołtarze późnobarokowe (prawd. z puławskiego warsztatu Jana Eliasza i Henryka Hoffmanów). Najcenniejszym zabytkiem jest późnorenesansowy nagrobek Andrzeja Firleja i jego żony Barbary ze Szreńskich dłuta Santi Gucciego (ok. 1587), nadwornego artysty królów: Zygmunta Augusta i Stefana Batorego. W kościele znajdują się liczne tablice z epitafiami typowymi dla epoki [M. Junoszy, starosty taraszczańskiego (1803), J. Piaskowskiej (1799), A Brzozowskiej (1799), Fr. Dobrzyńskiego, miecznika stężyckiego (1791), W. Osławskiego - dziedzica Janowca (1823)].

W kościele nie ma niestety zabytkowych organów liczących sobie 500 lat. Zostały zdemontowane, a w ich miejsce zamontowano obecne. W parafii, do której miały być przeniesione, ich tam nie ma. Taką informację przekazał mi ksiądz, którego spotkałam podczas zwiedzania świątyni. Powiedział także, że temat go bardzo interesuje, jednak do tej pory nie udało mu się ustalić, co się z organami stało.      

Warto wiedzieć:

- Kościół pw. św. Stanisława bp. m. i św. Małgorzaty można zwiedzać przed i po nabożeństwach.

Przeczytaj także:

- Janowiec nad Wisłą, czyli dawna wieś Serokomla

- Perełki kulinarne Polski (4). Ketchup z Serokomli

W pobliżu warto zobaczyć:

- Ruiny zamku w Janowcu

- Zespół zamkowy w Kazimierzu Dolnym z niepowtarzalnym widokiem na rzekę Wisłę

- Wystawę "Żydowski Kazimierz" w kazimierskiej synagodze

W artykule wykorzystałam teksty z tablic informacyjnych.